“Begin geen geweld zonder goede reden” – Cicero-
“Begin geen geweld zonder goede reden” – Cicero
Moed! mijn soldaat
Kunstproject Stelling van Amsterdam | versterking aanwezigheid van het werelderfgoed rond het NS station Hoofddorp
probleemstelling | toelichting | visuele documentatie
probleemstelling | toelichting | visuele documentatie
Een langgekoesterde wens gaat in vervulling met de realisatie van het werk ‘Moed!, mijn soldaat’, nu ik dit kunstwerk heb kunnen verwezenlijken op de Stelling van Amsterdam bij NS-station Hoofddorp.
Dit kunstwerk biedt mij de mogelijkheid om mijn visie op oorlog, geschiedenis en landschap tot uiting te brengen. Dankzij mijn picturale stijl heb ik mijn schilder- en tekenstijl verfijnd tot een vorm die betekenisvol resoneert in de openbare ruimte.
Sinds oktober 2024 heeft dit kunstwerk een prominente plaats op en rond het NS-station Hoofddorp. Met dit werk wil ik het verborgen verdedigingswerk van de Stelling van Amsterdam beter zichtbaar maken en het verbinden met de rauwe actualiteit.
Opdracht
De realisatie van dit kunstwerk is een gezamenlijke opdracht van de Provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlemmermeer. Het komt voort uit het probleem dat de Stelling van Amsterdam door de ruimtelijke ontwikkelingen rond het NS-station onvoldoende zichtbaar is geworden.
Architectuur en landschap
Probleemstelling
De aanleiding voor de opdracht is een onderzoek van de provincie naar de verbindende liniedijken tussen de forten van de Stelling van Amsterdam. De forten worden gekoesterd vanwege UNESCO-bescherming, maar dreigen geisoleerd te raken en niet meer herkenbaar als liniedijk in een veranderend landschap als er geen aandacht wordt besteed aan de verdwijnende lijnvormige elementen.
In het onderzoek is het station Hoofddorp gedefinieerd als probleemlocatie. Het station Hoofddorp oogt als een stadspoort met twee kantoortorens, waar reizigers zich tussen haasten alsof er geen verleden bestaat, waardoor de Stelling van Amsterdam uit het zicht verdwijnt. Het lijkt alsof een schoen een vettig spoor in de klei trekt en alles opzij smeert.
De liniedijk in de Haarlemmermeer bestaat uit kaarsrechte lijnen in het landschap. Bijna over de hele lengte zijn er wandel- en fietsverbindingen die de dijk ontsluiten en goed zichtbaar maken. Alleen rond het station van Hoofddorp is de liniedijk niet goed beleefbaar en verdwijnt de Stelling van Amsterdam volledig uit beeld in de stationsomgeving.
Rond het station Hoofddorp is te zien wat er gebeurt als je ontwerpt vanuit zichtlijnen en vervoersstromen. Structuren, erfgoed en geschiedenis raken uit beeld. Er bestaat een risico op veel spijt en diepe droefheid, vergelijkbaar met Liverpool waar de historische havens van de werelderfgoedlijst werden geschrapt.
Adaptief en flexibel
Het afgelopen jaar zijn er tal van voornemens, plannen en ambities onthuld met betrekking tot het stationsgebied van Hoofddorp. Het ‘verdichtingsplan’ kan overweldigend zijn. Er is een ambitieus streven om tussen de 15.000 en 25.000 woningen te realiseren in dit gebied, gepaard gaande met spraakmakende architectuur. Met het voornemen om de Noord-Zuidlijn vanuit Amsterdam door te trekken, dient het provinciale programma ‘Bereikbare Steden’ gestalte te krijgen. Diverse belanghebbenden zijn betrokken, waaronder de Provincie Noord-Holland, de Metropoolregio Amsterdam, de Ministeries van Infrastructuur en Waterstaat, Binnenlandse Zaken, de Vervoerregio Amsterdam, ProRail en NS.
Gezien de dynamische aard van de stationsomgeving is het van essentieel belang dat het kunstwerk zich adaptief en flexibel opstelt wat betreft zijn plaatsing. De gekozen vorm maakt het mogelijk om tijdelijke aanpassingen te realiseren en te faciliteren.
“Moed, mijn soldaat” bij NS Station Hoofddorp neemt de vorm aan van een bruin toeristisch verkeersbord. Deze borden, met hun kenmerkende bruine kleurstelling, wijzen op historische bezienswaardigheden of erfgoed en nodigen mensen uit om stil te staan bij het verleden.
Het kunstwerk is geïnspireerd op de Franse toeristische borden die langs autoroutes, zoals in Zuid-Frankrijk, te vinden zijn. Deze borden, bekend van locaties zoals ‘Les Lieux de Mémoire’, markeren historische plekken en erfgoedsites en vragen op een esthetische en kleurrijke manier aandacht voor het verleden. “Moed, mijn soldaat” volgt dit principe door het erfgoed van de Stelling van Amsterdam in Hoofddorp zichtbaar te maken, en moedigt voorbijgangers aan om de historische betekenis ervan te overdenken en te waarderen.
Door gebruik te maken van bestaande lantaarnpalen en borden, kan het kunstwerk bij toekomstige wijzigingen van het stationsgebied, de NS-infrastructuur of de routering eenvoudig worden aangepast in volgorde of locatie, waardoor het flexibel blijft in de steeds veranderende omgeving.
Probleemstelling
De aanleiding voor de opdracht is een onderzoek van de provincie naar de verbindende liniedijken tussen de forten van de Stelling van Amsterdam. De forten worden gekoesterd vanwege UNESCO-bescherming, maar dreigen geisoleerd te raken en niet meer herkenbaar als liniedijk in een veranderend landschap als er geen aandacht wordt besteed aan de verdwijnende lijnvormige elementen.
In het onderzoek is het station Hoofddorp gedefinieerd als probleemlocatie. Het station Hoofddorp oogt als een stadspoort met twee kantoortorens, waar reizigers zich tussen haasten alsof er geen verleden bestaat, waardoor de Stelling van Amsterdam uit het zicht verdwijnt. Het lijkt alsof een schoen een vettig spoor in de klei trekt en alles opzij smeert.
De liniedijk in de Haarlemmermeer bestaat uit kaarsrechte lijnen in het landschap. Bijna over de hele lengte zijn er wandel- en fietsverbindingen die de dijk ontsluiten en goed zichtbaar maken. Alleen rond het station van Hoofddorp is de liniedijk niet goed beleefbaar en verdwijnt de Stelling van Amsterdam volledig uit beeld in de stationsomgeving.
Rond het station Hoofddorp is te zien wat er gebeurt als je ontwerpt vanuit zichtlijnen en vervoersstromen. Structuren, erfgoed en geschiedenis raken uit beeld. Er bestaat een risico op veel spijt en diepe droefheid, vergelijkbaar met Liverpool waar de historische havens van de werelderfgoedlijst werden geschrapt.
Adaptief en flexibel
Het afgelopen jaar zijn er tal van voornemens, plannen en ambities onthuld met betrekking tot het stationsgebied van Hoofddorp. Het ‘verdichtingsplan’ kan overweldigend zijn. Er is een ambitieus streven om tussen de 15.000 en 25.000 woningen te realiseren in dit gebied, gepaard gaande met spraakmakende architectuur. Met het voornemen om de Noord-Zuidlijn vanuit Amsterdam door te trekken, dient het provinciale programma ‘Bereikbare Steden’ gestalte te krijgen. Diverse belanghebbenden zijn betrokken, waaronder de Provincie Noord-Holland, de Metropoolregio Amsterdam, de Ministeries van Infrastructuur en Waterstaat, Binnenlandse Zaken, de Vervoerregio Amsterdam, ProRail en NS.
Gezien de dynamische aard van de stationsomgeving is het van essentieel belang dat het kunstwerk zich adaptief en flexibel opstelt wat betreft zijn plaatsing. De gekozen vorm maakt het mogelijk om tijdelijke aanpassingen te realiseren en te faciliteren.
“Moed, mijn soldaat” bij NS Station Hoofddorp neemt de vorm aan van een bruin toeristisch verkeersbord. Deze borden, met hun kenmerkende bruine kleurstelling, wijzen op historische bezienswaardigheden of erfgoed en nodigen mensen uit om stil te staan bij het verleden.
Het kunstwerk is geïnspireerd op de Franse toeristische borden die langs autoroutes, zoals in Zuid-Frankrijk, te vinden zijn. Deze borden, bekend van locaties zoals ‘Les Lieux de Mémoire’, markeren historische plekken en erfgoedsites en vragen op een esthetische en kleurrijke manier aandacht voor het verleden. “Moed, mijn soldaat” volgt dit principe door het erfgoed van de Stelling van Amsterdam in Hoofddorp zichtbaar te maken, en moedigt voorbijgangers aan om de historische betekenis ervan te overdenken en te waarderen.
Door gebruik te maken van bestaande lantaarnpalen en borden, kan het kunstwerk bij toekomstige wijzigingen van het stationsgebied, de NS-infrastructuur of de routering eenvoudig worden aangepast in volgorde of locatie, waardoor het flexibel blijft in de steeds veranderende omgeving.
Wandelen en fietsen
StellingTour, digitale interactieve gids
StellingTour, digitale interactieve gidsFietsen: Het grootste openluchtmuseum van Nederland, de waterlinie
Op een originele en innovatieve manier ontsluit de StellingTour de Stelling van Amsterdam als openluchtmuseum. Alles wat in een museumgebouw toegevoegd kan worden om het verhaal uit te diepen brengt de StellingTour naar de locatie, naar buiten. Het verhaal wordt verteld door gebruik te maken van (historische) foto’s, films, reënactements, animaties en scènes.
De StellingTour vertelt zo het verhaal nut en noodzaak van de Stelling van Amsterdam.
Wandelen
Het 346 kilometer lange Waterliniepad loopt van Volendam tot Dordrecht, verdeeld over 21 dagetappes.
Twee van deze routes beginnen bij NS Station Hoofddorp. De wandeling voert dwars door de Haarlemmermeer en over de Geniedijk, die deel uitmaakt van de hoofdverdedigingslijn van de Stelling van Amsterdam. meer weten
Daarnaast is er de NS-wandeling “Geniedijk”. Deze route voert langs de groene Geniedijk, een belangrijk onderdeel van de Stelling van Amsterdam, en loopt van Station Hoofddorp naar Station Haarlem, of andersom. meer weten